Naleving Wet bescherming klokkenluiders blijft achter bij werkgevers

Uit de Werkgevers Enquête Arbeid 2024 (WEA) van TNO blijkt dat slechts 40% van de 2.650 deelnemende werkgevers een interne meldprocedure heeft aangepast aan de Wet bescherming klokkenluiders (Wbk). Daarmee voldoet een groot deel van de organisaties nog niet aan de aangescherpte wettelijke eisen.

Opvallend is dat 26% van de werkgevers helemaal niet bekend is met een meldprocedure, terwijl deze al sinds 2016 verplicht is voor organisaties met meer dan 50 werknemers. Bovendien blijkt uit de analyse dat organisaties zonder cao vaker een interne meldregeling hebben dan organisaties mét cao.

Verdiepende analyse van naleving

Voor het eerst zijn in de WEA vragen opgenomen over de interne meldprocedures die voortvloeien uit de Wbk. Deze toevoeging gebeurde op initiatief van het ministerie van BZK en het Huis voor Klokkenluiders. De resultaten geven een duidelijk beeld van de naleving:

• 74% van de werkgevers zegt een meldregeling te hebben.

• 47% van deze groep heeft de regeling niet aangepast na de wetswijziging in 2023.

• In totaal heeft dus slechts 40% van alle werkgevers een regeling die voldoet aan de Wbk.

• De overige 60% bestaat uit werkgevers met een niet-aangepaste regeling (34%), werkgevers die niet weten of er een regeling is (16%) en werkgevers zonder regeling (10%).

Verschillen tussen sectoren en organisaties

De naleving verschilt sterk per sector en organisatievorm:

• In subsectoren als verhuur van en handel in onroerend goed (98%), zware industrie (86%) en openbaar bestuur en overheidsdiensten (85%) is relatief vaak een interne meldprocedure aanwezig.

• In de bouwnijverheid (57%), horeca (58%) en zakelijke dienstverlening (60%) blijft dit sterk achter.

• Detailhandel (21%) en landbouw en voedingsmiddelen (20%) voldoen het minst vaak aan de eisen van de Wbk, waaronder het aanbieden van meerdere meldkanalen en de verplichting dat meldingen bij een onafhankelijk persoon kunnen worden gedaan.

Daarnaast blijkt dat werkgevers zonder cao vaker een meldregeling hebben ingericht dan cao-organisaties. Ook zijn organisaties met een meldregeling minder vaak aangesloten bij een werkgeversvereniging. Deze uitkomst wijkt af van de verwachting dat formeler georganiseerde werkgevers juist vaker zouden voldoen.

Belang van een goede meldprocedure

Volgens het Huis voor Klokkenluiders vormt een interne meldregeling de basis voor bescherming van medewerkers die misstanden melden. Een duidelijke en veilige procedure kan voorkomen dat melders worden benadeeld en draagt bij aan vertrouwen in de organisatie.

De resultaten van de WEA bevestigen dat veel organisaties nog werk te doen hebben. Het Huis voor Klokkenluiders benadrukt dat met de toezichts- en sanctiebevoegdheden die het binnenkort krijgt, de naleving strikter kan worden gehandhaafd. Daarmee wordt beoogd dat organisaties hun interne meldregelingen tijdig en volledig aanpassen aan de eisen van de Wbk.

 Relevantie voor complianceprofessionals

Voor integriteits- en complianceprofessionals onderstreept dit onderzoek het belang van regelmatige toetsing van de meldprocedure. Het naleven van de Wbk is niet alleen een wettelijke verplichting, maar ook een cruciale stap in het versterken van een veilige organisatiecultuur.

Lees hier de verdiepende analyse.